بابک ملکی/

 در بخش‌های نخست و دوم این نوشتار به بررسی تلاش‌های پیش و پس از پیروزی انقلاب برای کاهش رشد جمعیت کشور پرداختیم. امروز نیز بخش دیگری از این تلاش‌ها را مرور خواهیم کرد.

برگزاری نخستین همایش ملی جمعیت و توسعه در کشور

در مرحله بعد، موافقان کاهش رشد جمعیت کشور به برگزاری همایش‌هایی با هدف ضروری عنوان کردن برنامه‌های تنظیم خانواده برای موفقیت در برنامه‌های توسعه کشور پرداختند. در همین راستا، سال 1367 نخستین همایش ملی جمعیت و توسعه از سوی سازمان برنامه و بودجه برگزار شد. در این همایش، وزیر وقت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با ارائه شاخص‌هایی، اثرات باروری بالا را در مرگ و میر نوزادان و مادران مطرح کرد و با هدف جلوگیری از افزایش مرگ و میر نوزادان و مادران، ضرورت فاصله‌گذاری بین زایمان‌ها را مورد تأکید قرار داد. از آنجا که تعهد بالای سیاسی و دولتی نسبت به برنامه‌های تنظیم خانواده وجود داشت، دولتمردان وقت در سال 1368 خاطرنشان کردند هیچ یک از برنامه‌های توسعه و رفاه کشور بدون اعمال جدی برنامه‌های تنظیم خانواده به موفقیت نخواهد رسید. بیانیه رسمی شورای عالی قضایی و تعهد بالای دولت، محدودیت‌های احتمالی را رفع و زمینه را از آذر 1368 برای آغاز رسمی برنامه تنظیم خانواده فراهم کرد.

حضور برخی علما و روحانیون در همایش اسلام و سیاست جمعیت

سال 1369 نیز همایشی به عنوان اسلام و سیاست جمعیت با حضور عده‌ای از علما و روحانیون در شهر اصفهان برگزار شد. در این همایش‌ها کاهش رشد جمعیت و تدوین سیاست جامع جمعیتی ضروری دانسته و به دنبال تدوین این سیاست‌ها اداره کل جمعیت و تنظیم خانواده با اهداف آموزش، تبلیغات رسانه‌ای، ارائه خدمات رایگان تنظیم خانواده و انجام پژوهش‌های لازم تأسیس شد.

پیشروی گسترده برنامه تحدید نسل کشور

به‌تدریج و با فراهم شدن بستر لازم برای موافقان تحدید نسل، اقدام‌های گسترده و جالب توجهی در بخش‌های مختلف کشور در راستای عملیاتی‌سازی برنامه‌های تنظیم خانواده صورت گرفت. بخشی از این اقدام‌ها عبارتند از:

- پیگیری تصویب قانون تنظیم خانواده توسط برخی از مسئولان وزارت بهداشت

-جلب حمایت مقام‌های مختلف سیاسی و مذهبی از استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، شوراهای اسلامی از روحانیون و ائمه جمعه و جماعات

-به عرصه کشاندن عمده اقشار کارکنان وزارت بهداشت از جمله بهورزان، کارشناسان بهداشت خانواده، پزشکان، کارشناسان و کاردانان مامایی، دستیاران و متخصصان پزشکی اجتماعی و کارشناسان تنظیم خانواده برای پیشبرد تحدید نسل

-شعارسازی برای تحدید نسل و درج شعارها روی محصول کارخانجات، سربرگ نامه‌های اداری، قبوض آب، برق و تلفن و...

-همکاری گسترده در راستای تحدید نسل با صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیروی انتظامی، کمیته امداد امام خمینی(ره)، حوزه‌های علمیه، بسیج، شهرداری‌ها، بهزیستی، نهضت سوادآموزی، کارخانجات، جهاد کشاورزی و...

-تولید و توزیع گسترده محصولات متعدد آموزشی ــ رسانه‌ای در خصوص محاسن تحدید نسل از جمله پمفلت، جزوه آموزشی، مقاله، پوستر، پلاکارد، بنر، تراکت، کتاب، سی‌دی، فیلم، تیزر تبلیغاتی و...،

-مصاحبه‌های متعدد مسئولان وزارت بهداشت با رسانه‌های مختلف درباره فواید تحدید نسل

-آموزش دانش‌آموزان در مقاطع دبستان، راهنمایی، ‌سوم دبیرستان و پیش‌دانشگاهی در ارتباط با ایدز و مفاهیم جمعیت و تنظیم خانواده

-آموزش مربیان پرورشی، معلمان، کارشناسان تغذیه و بهداشت و مدیران مدارس، آموزش سربازان در حین خدمت، طلاب و روحانیون، کارمندان دولت و کارکنان بخش خصوصی، همکاری با سازمان‌های مردم نهاد و... .